Masterclass Week tegen Eenzaamheid in teken van diversiteit in doelgroepen

“Het is geweldig om te zien dat er opnieuw zoveel gemeenten betrokken zijn bij het organiseren van de Week tegen Eenzaamheid.” Met een videoboodschap opende staatssecretaris Maarten van Ooijen 18 april jl. de masterclass over de Week tegen Eenzaamheid 2023. Zo’n 150 deelnemers, waaronder veel gemeenten en organisaties, hadden zich voor de digitale masterclass aangemeld om zich te laten inspireren voor de organisatie van de Week tegen Eenzaamheid in hun gemeente. Ook hoorden zij over de ondersteuning vanuit het VWS-actieprogramma Eén tegen eenzaamheid, dat de Week tegen Eenzaamheid faciliteert.

De nadruk in de masterclass lag op het betrekken van verschillende doelgroepen bij de Week tegen Eenzaamheid. “Eenzaamheid kan iedereen overkomen”, lichtte projectleider bij het ministerie van VWS Britt Meuter toe. “Wel zijn er mensen die net wat meer risico’s lopen zoals ouderen, mantelzorgers of mensen met een verstandelijke beperking. Heb je voor zulke groepen oog bij het programmeren van activiteiten in de Week tegen Eenzaamheid?”

Activiteiten vóór en dóór mensen met een LVB

Een van de nieuw aangesloten deelnemers aan de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid is de LFB, de Landelijke Federatie Belangenvereniging Onderling Sterk vóór en dóór mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Ervaringsdeskundige en directeur Ellis Jongerius vertelde dat juist deze groep een dubbele achterstand heeft. “Dus moet je nog harder je best doen om ergens tussen te komen. Veel mensen uit onze achterban zijn eenzaam en vinden het moeilijk om contacten te leggen en te onderhouden.”

Mensen met een LVB hebben een dubbele achterstand. Dus moet je nog harder je best doen om ergens tussen te komen.

De LFB werkt nauw samen met gemeenten, zorgaanbieders, scholen, welzijnsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties aan zogenoemde ‘Sterkplaatsen’. Ervaringsdeskundigen geven voorlichting aan andere welzijnsorganisaties hoe je erachter komt dat mensen meer hulp nodig hebben, zoals vrouwen met een LVB die ook moeder zijn. Ook organiseren ze in gemeenten activiteiten door en voor mensen met een LVB. De LFB ontwikkelt nu een theaterstuk dat tijdens de Week tegen Eenzaamheid in première gaat en over verwanten gaat. Wie heb je in je netwerk naast familie en goede vrienden om contacten te onderhouden?

Lotgenotencontact belangrijk voor mantelzorgers

Ook het platform Mantelzorgelijk is een nieuwe partner in de Nationale Coalitie. Voorzitter Marjolijn Bruurs richtte deze organisatie op om andere mantelzorgers te kunnen helpen. Zij kwam na het plotselinge overlijden van haar moeder voor de zorg van haar vader te staan, die dementie heeft. Door haar ervaring met lotgenoten te delen, kreeg ze meer kennis. Daarop besloot ze om te gaan bloggen en vloggen over dit onderwerp. De Mantelzorgelijk-website heeft inmiddels 100.000 gebruikers per maand.

Bruurs: “Mantelzorgers vinden het lastig om hulp te vragen. Eenzaamheid onder deze doelgroep is een groot taboe, net als het verlies van eigen inkomen – veel mensen moeten hun baan opgeven om te kunnen zorgen. Lotgenotencontacten zijn superbelangrijk om je te steunen en je zorgen mee te delen. Je voelt je minder gefrustreerd en kunt weer verder. Je wordt niet veroordeeld en niet beoordeeld.”

Speciaal voor de actieweek zet Mantelzorgelijk twee diensten in de etalage: een communityplatform voor mantelzorgers en speciale landingspagina’s op maat.

Speciaal voor de actieweek zet Mantelzorgelijk twee diensten in de etalage: een communityplatform voor veilig en laagdrempelig lotgenotencontact en speciale landingspagina’s op maat. Gemeenten kunnen deze pagina tegen een kleine vergoeding gebruiken om informatie voor mantelzorgers over activiteiten in hun eigen gemeente te delen.

 Doe Mee Weken in gemeente Katwijk

Tijdens de masterclass  kwam ook de gemeente Katwijk aan het woord. Deze gemeente houdt van 6 september tot en met 11 oktober Doe Mee Weken. Daarmee combineert Katwijk verschillende initiatieven in deze periode onder één noemer. Van de Week van Lezen en Schrijven tot de Burendag en van de Week tegen Eenzaamheid tot Coming Out Day.

“Dit doen we om zo jong en oud, maar ook meteen alle kwetsbare groepen, mee te nemen. Al deze themaweken hebben namelijk ‘elkaar ontmoeten’ gemeen”, legt beleidsregisseur Sociale Leefomgeving Jacqueline Smak Gregoor uit. “We zijn hier drie jaar geleden mee begonnen. Er is een toolbox ontwikkeld met materiaal voor de partijen die meedoen. Katwijk heeft ook een ‘Doe mee-regeling’. Iedereen kan een tegemoetkoming in de kosten krijgen voor activiteiten op het gebied van sport, cultuur en recreatie.”

Welzijnskwartier werkt voor de Doe Mee Weken inmiddels met 25 partijen samen en daar komen steeds meer partijen bij, zoals jongerengemeenschappen en de kerken. Ook lokale ondernemers doen mee.

Desiree de Mooij, communicatieadviseur van maatschappelijk werkorganisatie Welzijnskwartier, vult aan: “We werken inmiddels met 25 partijen samen en daar komen steeds meer partijen bij, zoals jongerengemeenschappen en de kerken. Ook lokale ondernemers doen mee. Er worden buurtbakkies, eettafels en andere initiatieven georganiseerd. En er is in het ‘jonge helden-programma’ met aandacht voor jonge mantelzorgers.”

Van buurtbankje tot buurtcamping in Zaanstad

Wethouder Natasja Groothuismink van de gemeente Zaanstad doet ieder jaar mee met de ‘buurtcamping’, een samenwerking met Stichting De Buurt, ook deelnemer aan de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. “‘De samenwerking met deze voor ons ongewone partner was in het begin best spannend”, vertelt ze. “Mijn toverwoord is verbinding en er is niets mooiers als ik zelf de verbinding naar de mensen kan maken. Daarom slaap ook ik tijdens de buurtcamping in een tentje. Met de buurtbankjes en de buurtcamping hebben we een gestructureerde aanpak gevonden om het informele contact tussen buren te versterken en zo de eenzaamheid te bestrijden. Er ontstaan goede sociale contacten tussen buurtbewoners die elkaar anders nooit zouden ontmoeten. Je moet in dit geval als gemeente wel integraal durven denken en lef hebben om te organiseren, los van de beleidsportefeuille en doelgroep.”

Met de buurtbankjes en de buurtcamping hebben we een gestructureerde aanpak gevonden om het informele contact tussen buren te versterken

Paula Terpstra, chef Buurtcamping van Stichting de Buurt, vertelt dat de camping geen klip-en-klare oplossing binnen een jaar tegen eenzaamheid biedt, maar wel sociaal contact in een buurt laat groeien. “We willen van bewoners ‘buurtmakers’ maken en zetten samen met hen tijdens drie dagen lang een pop-up camping in een stadspark op.” Het initiatief heeft tijd nodig om te groeien, zegt Terpstra. “Zo hadden we het eerste jaar in Breda maar één tent, maar wel 150 daggasten. Het jaar erop stonden er al 20 tentjes.”

Het andere initiatief, het BuurtBankje als ontmoetingsplek op straat, groeit elk jaar. In 2022 openden meer dan 300 Nederlanders een BuurtBankje na een campagne van De Buurt tijdens de Week tegen Eenzaamheid. “En elke dag komen er BuurtBankjes bij. Zo realiseren we een miljoen ontmoetingen per jaar. Vanuit een ontmoeting groeien contacten verder door.”

Meer weten? Wethouder Groothuismink biedt aan dat Zaanstad van harte wil meedenken hoe de Buurtcamping of het BuurtBankje in jouw gemeente vormgegeven kan worden.

Aanbod Nationale Coalitie-deelnemers

Verschillende deelnemers uit de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid hebben aanbod voor het Week-programma in gemeenten. Zoals een ‘Social Friday’-pakket voor jongeren of de Stel je voor-actie bij het station. Bekijk hier het aanbod

Aanbod Kom erbij-pakket 2023

Naast de bijdragen van organisaties en gemeenten presenteerde het ministerie van VWS wat er vanuit het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid aan ondersteuning van de Week tegen Eenzaamheid beschikbaar is.

Voor de Week tegen Eenzaamheid stelt het ministerie opnieuw een aantal producten kosteloos beschikbaar voor de aankleding en promotie van activiteiten. Die zijn dit jaar in een nieuw jasje gestoken. Naast een opgefrist logo zijn er nieuwe posters met foto’s waarop meer diversiteit aan mensen te zien is, en zijn er nieuwe producten bij gekomen. Het zogeheten Kom erbij-pakket is reeds te bestellen en wordt voor de vroege bestellers in juli bezorgd, de bestellingen die later geplaatst worden zullen uiterlijk 22 september bezorgd worden.

Campagne

Rond de Week tegen Eenzaamheid loopt ook de publiekscampagne van het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid – naar verwachting ook met tv-spots. Daarmee zal nog meer de aandacht gevraagd worden voor het thema eenzaamheid in de periode van de Week tegen Eenzaamheid. Als gemeente of organisator van activiteiten kun je met de eigen communicatie gebruik maken van dat momentum. Ook vind je in de communicatietoolkit materialen om direct aan te sluiten op de campagne.

Handreiking voor gemeenten

Vooral handig voor gemeenten die nog niet veel ervaring hebben met de Week tegen Eenzaamheid is een praktische handreiking over welke rol een gemeente kan pakken bij de organisatie van de Week tegen Eenzaamheid en hoe je de Week kunt gebruiken om je lokale aanpak te versterken.

 Meer informatie

Wil je meer weten of heb je vragen of inspirerende voorbeelden die je wilt delen? Stuur dan een mail naar weektegeneenzaamheid@minvws.nl.