TERNEUZEN
Met het signaalpunt kunnen juist niet-zorgpartijen eenzaamheid signaleren
Sinds september 2022 heeft gemeente Terneuzen een ‘Signaalpunt tegen Eenzaamheid’. Iedereen die zich zorgen maakt om iemand in de omgeving kan eenvoudig en laagdrempelig een signaal doorgeven dat welzijnsorganisatie aan-z vervolgens oppakt. Voor het signaleren is een belangrijke rol weggelegd voor het bedrijfsleven en instellingen in de gemeente, zoals pakketbezorgers, de bibliotheek en een audicien.
Ook binnen de gemeente Terneuzen speelde de vraag hoe ze eenzaamheid op een maatschappelijk gedragen duurzame manier kon aanpakken. De gemeente heeft samen met onder andere welzijnsorganisatie aan-z een plan van aanpak opgesteld. Eén van de bouwstenen in het plan is signalering. Dat doet de gemeente met het Signaalpunt tegen Eenzaamheid.
We zijn bij de Jumbo in Terneuzen. *Muziek* Carine Bentveld – Regisseur Eenzaamheid gemeente Terneuzen: Het signaleren van eenzaamheid is eigenlijk heel belangrijk. Want mensen die met die gevoelens kampen, die nemen zelf geen stap meer om actief op zoek te gaan naar hulp. Maar zij komen wel bijvoorbeeld in een winkel terecht, of ze gaan naar de kapper, of ze gaan misschien nog wel eens naar de markt toe. Colette Cloosterman-van Eerd – President-commissaris Jumbo en aanjager Eén tegen eenzaamheid: We zijn een familiebedrijf, we staan ook midden in de samenleving, we zijn ook vaak in het midden van een plaats. Wat we merken is dat er steeds meer eenzaamheid ontstaat. Cassière: Dan zie je ook nog eens iemand. Carine Bentveld – Regisseur Eenzaamheid gemeente Terneuzen: Er zijn mensen die 8 tot 9 keer in de winkel komen en elke keer een praatje aangaan. De cassière maakt zich daar best wel zorgen over en ligt er misschien zelfs wakker van ’s nachts. Colette Cloosterman-van Eerd – President-commissaris Jumbo en aanjager Eén tegen eenzaamheid: Wij spreken natuurlijk heel veel mensen aan de kassa en als je dan een paar keer per dag iemand ziet en je ziet iemand op een gegeven moment achteruit gaan, misschien elke dag dezelfde kleding aanhebben, zich niet meer verzorgen, dan signaleer je iets maar waar moeten we dan naartoe? Je ziet bijvoorbeeld hier in Terneuzen een prachtig initiatief, Signaalpunt, en dat wordt voor ons helemaal ontzorgd. Carine Bentveld – Regisseur Eenzaamheid gemeente Terneuzen: Het is zo: de ondernemer doet die melding bij het Signaalpunt Eenzaamheid. Het signaal komt bij ons binnen, bij de welzijnsorganisatie, en vervolgens ga ik er eigenlijk mee aan de slag en zet het door naar een team van mensen die dat gaat opvolgen. Maarten van Ooijen – Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Eenzaamheid dat is niet iets van alleen maar organisaties in het welzijnswerk, maar dat is ook iets van bedrijven. Dat is echt iets van ons allemaal. Daarom vind ik het zo mooi dat op zo’n plek als hier een supermarkt en een welzijnsorganisatie de handen ineen hebben geslagen. Dat is een hele mooie samenwerking waar we volgens mij in het land een hoop van kunnen leren. Carine Bentveld – Regisseur Eenzaamheid gemeente Terneuzen: Vanaf het begin zijn we gestart met het vormen van een lokale coalitie. Dus wij hebben steeds meer signaleringspartners. We willen het zo groot mogelijk en zo breed mogelijk aanpakken, omdat ik denk dat we met z’n allen grote stappen kunnen zetten. Colette Cloosterman-van Eerd – President-commissaris Jumbo en aanjager Eén tegen eenzaamheid: We hopen dat nog meer mensen geïnteresseerd raken om ook iets te doen voor anderen, en dan is mijn doel wel geslaagd. Maarten van Ooijen – Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Dit is natuurlijk onderdeel van die nationale coalitie Eén tegen eenzaamheid, waar heel veel bedrijven en maatschappelijke organisaties en gemeenten de handen ineenslaan om eenzaamheid in Nederland echt te verminderen. *Muziek speelt en fadet uit* Beeldtekst: Bekijk wat jij kan doen op www.eentegeneenzaamheid.nl.
- Bekijk in deze video hoe je eenzaamheid kan signaleren in je gemeente met een Signaalpunt en medewerking van lokale partners. Op 10 mei 2023 bezochten Eén tegen eenzaamheid-aanjager Colette Cloosterman-van Eerd, president-commissaris van Jumbo Supermarkten, en staatssecretaris van VWS Maarten van Ooijen een kletskassa van een Jumbo-filiaal in Terneuzen en spraken met verschillende lokale partners die samenwerken om eenzaamheid te signaleren. Van pakketbezorger tot huisarts-praktijkondersteuner. Cloosterman-van Eerd: “Door de samenwerking hier in Terneuzen kunnen signalen van eenzaamheid laagdrempelig opgepakt worden. Een mooi voorbeeld van hoe lokaal het verschil wordt gemaakt.”
Meer dan dertig meldingen in vier maanden tijd
“Sinds we zijn aangesloten bij het Signaalpunt zijn er meer dan dertig meldingen binnengekomen”, vertelt beleidsadviseur bij de gemeente Terneuzen Nina de Koeijer. Een relatief hoog aantal in een korte tijd, want het signaalpunt werd september 2022 gelanceerd, tijdens de Week tegen Eenzaamheid. “De eenzaamheidscijfers binnen onze gemeente liggen een stuk hoger dan het landelijk gemiddelde. Dat is ook een van de redenen dat we dit zijn gaan doen.”
De gemeente Terneuzen maakt gebruik van het ‘Signaalpunt tegen Eenzaamheid’, een landelijke applicatie van Innoveere. Iedereen kan op de website of in een app een melding doen, die de gemeente – vaak een maatschappelijk of sociaal werker – vervolgens oppakt. “We maken vanwege privacy gebruik van de technische applicatie met bijbehorende verwerkersovereenkomst van het landelijke Signaalpunt”, vervolgt De Koeijer. “En verder geven we er zelf invulling aan.”
“Mensen voelen zich direct gezien”
In Terneuzen zijn vijf maatschappelijk werkers verantwoordelijk voor het oppakken van de signalen. “De maatschappelijk werkers gaan binnen 24 tot 48 uur na de melding op pad. Vaak is er geen telefoonnummer bekend, dus ze gaan echt bij de mensen thuis langs. We merken dat deze outreachende aanpak goed werkt”, vertelt Carine Bentveld. “Mensen voelen zich direct gezien.”
We merken dat deze outreachende aanpak goed werk.
Bentveld werkt bij welzijnsorganisatie aan-z als regisseur eenzaamheid. Dat betekent dat zij zich fulltime kan richten op de aanpak van eenzaamheid. “Als de maatschappelijk werkers ter plaatse zijn, kijken zij hoe de interventie verder vorm moet krijgen. We merken dat de aanpak van eenzaamheid doorgaans om een langer traject vraagt dan ander soort problematiek. We begeleiden deze mensen vaak dus ook langer dan de standaard drie maanden.”
Contact met ondernemers
De eerste signalering van eenzaamheid komt over het algemeen vaak van zorgprofessionals. Zij weten waar en hoe ze dit moeten melden of begeleiden. Maar het Signaalpunt is er juist ook voor mensen die niet in de zorg werken. Als je je bijvoorbeeld zorgen maakt om iemand uit de buurt, kun je terecht bij het Signaalpunt. “En we zoeken ook de samenwerking met ondernemers op. Zo hebben we bijvoorbeeld goed contact met PostNL”, vertelt Bentveld. Pakketbezorgers komen dagelijks in bijna alle straten van heel Nederland en zien op die manier een hoop mensen.
We zoeken de samenwerking met ondernemers op. Bijvoorbeeld PostNL.
“We merkten dat onze pakketbezorgers zich soms zorgen maken over mensen waar zij komen”, vertelt projectmanager Karina Heslinga van PostNL. “Daarom hebben we hen intern uitleg gegeven hoe ze eenzaamheid kunnen herkennen en signaleren. Dankzij het Signaalpunt kunnen ze hun zorgen ook melden en weten ze dat er iets mee wordt gedaan.” Ook supermarktketen Jumbo is betrokken bij het project. Bijvoorbeeld door speciale kletskassa’s te openen waar de kassières tijd maken voor een praatje met de klanten. Medewerkers van de Jumbo weten door het Signaalpunt nu waar ze terechtkunnen als ze zich zorgen maken.
Om de omgeving te stimuleren een melding te doen, heeft de gemeente een bewustwordingscampagne uitgevoerd. Daarnaast gaat Bentveld langs bij ondernemers om te vertellen over het Signaalpunt en wat zij daarin kunnen betekenen. Dat loopt uiteen van een begrafenisondernemer tot taxicentrale tot bibliotheek. “We werken bijvoorbeeld samen met Beter Horen, want gehoorverlies kan sneller tot isolement en eenzaamheid leiden. Wij trainen verkoopmedewerkers in het signaleren van – beginnende – eenzaamheid. En zij trainen op hun beurt ons weer op het signaleren van gehoorverlies.”
Samen impact maken
De Koeijer en Bentveld zijn blij met de samenwerking tussen de gemeente Terneuzen en aan-z. “Het is fijn dat er iemand zoals Carine werkt, ze heeft zoveel passie voor dit project en kan zich er fulltime op richten”, vertelt De Koeijer. Ze ziet dat er in veel gemeenten vaak wel de wil is om eenzaamheid aan te pakken, maar dat die aanpak vaak versnipperd is. “Het is aan te raden om een team volledig op dit thema te zetten. Zo kun je werkelijk impact maken.”
Meer informatie
Wil je meer weten over hoe gemeente Terneuzen het signaleren heeft aangepakt? Neem contact op met Carine Bentveld, c.bentveld@aan-z.eu. Meer informatie over het Signaalpunt tegen Eenzaamheid kun je krijgen bij René Rentinck van Innoveere, rene@innoveere.nl. Als gemeente samenwerken met PostNL op signaleren van eenzaamheid? Informeer bij projectleider Karina Heslinga van PostNL, karina.heslinga@postnl.nl hoe dat in zijn werking gaat.