Gemeenten staan vaak voor dezelfde uitdagingen, terwijl de ervaring leert: sámen kom je verder. In Zuid-Limburg en Drenthe ontstaan steeds hechtere regionale netwerken. Gemeenten inspireren en leren van elkaar. Wat begon als losse gesprekken is uitgegroeid tot een structurele samenwerking. En hoewel het soms zoeken is naar wie wat doet, groeit het besef dat eenzaamheid om verbinding vraagt over gemeentegrenzen heen.
In Zuid-Limburg duurde het een tijdje voordat er een netwerk ontstond van gemeenten die met elkaar samenwerken op het gebied van eenzaamheid. Ook al was samenwerken in de regio niet iets nieuws. “We hadden al jarenlang regionaal beleid”, vertelt Evelyne Linssen, beleidsmedewerker bij GGD Zuid-Limburg. “Maar eenzaamheid was daar geen vast onderdeel van.” Toen gemeente Heerlen een decentralisatie-uitkering kreeg, was dat het begin van samenwerking in de regio.
Beeld: © GGD Zuid-Limburg
Kennis uitwisselen en inspireren
Het netwerk overlegt sindsdien niet alleen maar. Linssen: “Gemeenten informeerden elkaar vooral over allerlei dingen. Maar nu wordt er ook echt samengewerkt.” Inmiddels doen alle 16 gemeenten in de regio mee. De gemeenten zelf zijn kartrekker van het netwerk en de GGD is de kartrekker van de regionale inspiratiebijeenkomsten. De GGD haalt op waar de regionale bijeenkomsten over moeten gaan en organiseren ze. Kennisdeling is een belangrijk onderdeel, maar inspiratie is misschien nog wel belangrijker. “Een mooi initiatief vanuit een gemeente met een signaalpunt voor eenzaamheid bijvoorbeeld werkt zo goed omdat het dan dichtbij komt en andere gemeenten zien dat een initiatief werkt.”
Ook de samenwerking in Drenthe focust zich op kennisdeling. Zo ontstond vorig jaar na een bijeenkomst het spontane initiatief om bij lokale ondernemers in verschillende gemeenten een display te plaatsen om nog meer aandacht te geven aan zomereenzaamheid. Op de display stond de tekst: ‘Met wie ga jij iets leuks doen deze zomer?’. De displays waren bedoeld om het gesprek over eenzaamheid makkelijker te maken. “Daarna hebben verschillende Drentse gemeenten dit ook gedaan omdat dit iets is wat je makkelijk van de grond krijgt én veel impact heeft”, zegt Tineke Posthoorn, projectcoördinator bij Welzijnswerk.
"Bezoek samen een initiatief. Zien waar het echt gebeurt, werkt inspirerend."
Niet vanzelf
Posthoorn en collega bij de gemeente Egon Karssens merken ook dat regionaal samenwerken niet altijd vanzelf gaat. “Het is lastig om iedereen bij elkaar te krijgen”, zegt Karssens. “En niet elke gemeente is even actief met het thema. Toch zou ik wel adviseren om elkaar te blijven opzoeken en ook fysiek bij elkaar te komen. Dit werk beter dan online afspreken. En probeer dan ook op bezoek te gaan bij een initiatief. Zien waar het echt gebeurt, werkt inspirerend.”
Volgens Linssen is samenwerken in de regio soms best ingewikkeld. Vooral als het over de uitvoering gaat: “Gemeenten zetten liever in op kennis en goede voorbeelden delen en niet op gezamenlijke inkoop omdat het ingewikkeld is. We sluiten nu eerder op elkaar aan als één gemeente bijvoorbeeld een samenwerking aangaat met een landelijk initiatief. Dan bekijken we samen of dat in de regio past en wie daar nog meer bij aanhaken. Je hoeft niet per se iets concreet met elkaar te organiseren. Het regionetwerk moet ondersteunend zijn aan de lokale coalitie in elke gemeente.”
"Het succes van regionale samenwerking zit in het elkaar weten te vinden en eenzaamheid op de agenda houden."
Bezig blijven met eenzaamheid
In beide regio’s is er daarom ook veel aandacht voor hoe je samenwerkt. Hoe bouw je een coalitie? Hoe behoud je die? En hoe koppel je eenzaamheid aan andere beleidsdomeinen? Linssen: “Beleidsmedewerkers van de verschillende gemeenten weten nu van elkaar wie de portefeuille eenzaamheid heeft. We kennen elkaar en kijken samen hoe we eenzaamheid op de agenda houden. Daar ligt een taak voor iedereen. Eenzaamheid houdt namelijk niet op bij de gemeentegrens.”
Karssens ziet dat in Drenthe gemeenten vooral geïnspireerd worden door de regionale samenwerking. Zo zagen ze in gemeente De Wolden dat een theatervoorstelling over eenzaamheid volle zalen aantrok. “Bij ons in de gemeente proberen we het woord eenzaamheid juist zoveel mogelijk te vermijden en te focussen op in contact blijven met anderen. Maar zo zie je dat een andere aanpak ook werkt. En door dit soort ervaringen uit te wisselen, blijf je bezig met het onderwerp. Daarbij is het belangrijk dat er iemand is die het onderwerp op de agenda houdt bij de politiek en organisaties.”
Neem deel aan een regiobijeenkomst
In steeds meer regio's zijn er (online) bijeenkomsten om informatie uit te wisselen en te leren van elkaar op het thema eenzaamheid. Gemeenten brengen zelf vragen in en helpen elkaar verder. Geïnteresseerd als gemeente? Neem contact op met uw Eén tegen eenzaamheid-adviseur om te vragen of en wanneer een bijeenkomst in uw regio is. In 2026 organiseren we nieuwe regionale leerbijeenkomsten.
(9 juli 2025)