“Als adviseur sluit je aan bij wat gemeenten al doen en kijk je samen naar de mogelijkheden”

Voor Chantal van Arensbergen en Bas van der Heijden is een alinea in een beleidsbrief of collegebesluit al genoeg om gemeenten verder te helpen bij hun aanpak tegen eenzaamheid. Als adviseurs Eén tegen eenzaamheid staan zij klaar voor gemeenten, ook als er nog niet veel op papier staat. “Ga met ons in gesprek”, zegt Chantal. “Door het vertellen waar je mee bezig bent, kan ik al een frisse blik geven van hoe het ervoor staat.”

Meedenken met een ambtenaar en lokale trekker over hoe je de aanpak bijvoorbeeld in de brede sociale basis inbedt en brainstormen over welke partijen je kunt betrekken. Het takenpakket van adviseurs Eén tegen eenzaamheid is divers. Dat heeft veel te maken met waar een gemeente staat in de aanpak tegen eenzaamheid.

Chantal vertelt: “Als adviseur sluit je aan bij wat gemeenten al doen en kijk je samen naar de mogelijkheden. Soms is er nog niet eens een aanpak en soms is er al een coalitie opgezet waarin veel partners samenwerken. Alles wat daar tussenin zit, komt voorbij in ons werk en geeft aanknopingspunten voor een volgende stap.”

Als adviseur sluit je aan bij wat gemeenten al doen en kijk je samen naar de mogelijkheden.

Maatwerk

De gesprekken van Chantal en Bas met beleidsambtenaren gaan niet alleen over tools en interventies, maar vaak over de visie. “Je komt weleens gemeenten tegen die zich vooral richten op het organiseren van activiteiten, maar die zien dat het niet genoeg oplevert”, zegt Chantal. “In dat soort gesprekken is het belangrijk om het breder te trekken. Door te spiegelen en te kijken naar waarom het stroef loopt, kom je samen al snel tot alternatieve ideeën. En samen zoek je waar de energie zit.”

Bas sluit zich daarbij aan. “In de gesprekken die we voeren, denken we mee over de organisatie en kijken we breder dan het formuleren van een aanpak. Een coalitie vormt zich namelijk niet vanzelf. Het gaat om het opzoeken van maatwerk, je inleven in de situatie en kijken wat de beste volgende stap is. Soms is dat zo simpel als het maken van goede afspraken tussen de partners in een coalitie.”

“Een coalitie vormt zich niet vanzelf”

Adviseur Eén tegen eenzaamheid in het kort:

• Adviseurs ondersteunen vanuit het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid gemeenten die dat willen bij hun lokale aanpak. Dat kan bij planontwikkeling zijn, maar ook in de uitvoering of bij het versterken van de lokale samenwerking.
• Deze inzet is voor gemeenten kosteloos. Per gemeente is 64 uur beschikbaar.
• Adviseurs hebben verschillende expertises. Ze hebben niet alleen kennis van het thema eenzaamheid, maar ook over diverse doelgroepen, het opzetten van signaalpunten, maatschappelijke diensttijd (MDT), het betrekken van ondernemers bij de lokale coalitie en het monitoren van de aanpak.

Van papier naar praktijk

Daadwerkelijk van een plan tot uitvoering komen, kan om meerdere redenen lastig zijn. Wisselingen van personen in de coalitie en binnen de gemeente, beperkte personele capaciteit en nog weinig expertise op het thema eenzaamheid komen regelmatig voor. Juist daarom bieden adviseurs een helpende hand. “Ook het adviseren over wie waar verantwoordelijk voor is en het gebruikmaken van de expertise van anderen, zowel binnen de gemeente als in het lokale veld, hoort erbij”, zegt Chantal. “Daarom is eigenaarschap zo belangrijk. Een plan van aanpak moet door iedereen in de coalitie gedragen worden.”

En dat betekent niet automatisch dat je méér moet doen, vindt Bas. “Het advies dat ik vaak meegeef, is om alles bij elkaar te brengen wat je als gemeente al doet. De volgende stap is dan om het proces en de organisatie op één lijn te krijgen en concrete doelen op te stellen. Vaak hoef je namelijk niet hele andere dingen te organiseren. De uitdaging ligt in het slim organiseren van wat er al ligt en je bewust zijn van wat elke partner in de coalitie kan meebrengen.”

De uitdaging ligt in het slim organiseren van wat er al ligt en je bewust zijn van wat elke partner in de coalitie kan meebrengen.

Verbinden van maatschappelijke opgaven

Die verbinding zoeken met wat er al ligt, gaat niet alleen over samenwerking binnen een coalitie. Dat gaat ook over de verbinding tussen verschillende maatschappelijke opgaven. Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) biedt hiervoor een goed startpunt. Met de Brede Specifieke Uitkering (SPUK) kun je als gemeente op preventie inzetten door meerdere thema’s aan elkaar te koppelen. Eenzaamheid is één van die thema’s. Net als de sociale basis, sporten en bewegen, valpreventie en mentale gezondheid.

“Maak het niet te groot”, wil Bas vooral meegeven. “Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden en er gebeurt al veel op verschillende vlakken. De focus van een aanpak hoeft niet alleen te liggen op eenzaamheid, maar kan ook liggen op de sociale basis in de volle breedte. Dus ook armoede, sporten en bewegen. Ik zie het ook als mijn taak om inzicht te geven in de samenhang van al die opgaven.”

Concreet aan de slag

Elke adviseur Eén tegen eenzaamheid begeleidt een aantal gemeenten. Afhankelijk van de behoefte, helpen adviseurs ook om in een regio met elkaar samen te werken. Adviseurs zijn alert op het delen van goede voorbeelden en resultaten. En, vertelt Chantal, ze gaf ook eens een training aan zestien mensen van verschillende organisaties in Emmen. Zij kunnen nu in hun eigen organisatie een workshop geven over hoe je eenzaamheid bespreekbaar maakt.

In Venray had Bas juist te maken met een veel kleinere coalitie. Ze kwamen vaak bij elkaar, maar zelden kwamen daar concrete acties en echte verbinding uit. Bas organiseerde daarom een interactieve werksessie. “Na de werksessie maakten we opnieuw de balans op. We stelden gerichte doelen op die bij de praktijk van de deelnemende partijen in de coalitie aansluiten. Nu is het overleg binnen de coalitie als geheel meer gericht op het sturen op hoofdlijnen en gaan ze in werkgroepen concreter aan de slag.”

Meer informatie & contact met een adviseur

Ben je benieuwd hoe een adviseur Eén tegen eenzaamheid je gemeente kan helpen? Mail het actieprogramma op eenzaamheid@minvws.nl en we nemen snel contact op.